CHỌN BÊN: MỸ HAY TRUNG QUỐC?

CHỌN BÊN: MỸ HAY TRUNG QUỐC? Thời phim xã hội đen Hồng Kông thịnh hành, khi xem tôi nghe được câu chuyện anh cảnh sát hỏi cô gái đang lái xe...

CHỌN BÊN: MỸ HAY TRUNG QUỐC?

Thời phim xã hội đen Hồng Kông thịnh hành, khi xem tôi nghe được câu chuyện anh cảnh sát hỏi cô gái đang lái xe rằng: “Đến ngã ba, nếu rẽ bên trái thì đụng chết con chó, rẽ bên phải đụng chết một người, cô chọn bên nào?” Cô gái trả lời ngay: “Đụng con chó.”

Tôi đã kể câu chuyện này một số lần và hầu hết đều chọn như cô gái kia. Tuy nhiên, trên thực tế còn phương án thứ ba, dừng xe lại và không rẽ bên nào cả.

Khi ông Lý Hiển Long, Thủ tướng Singapore phát biểu có khi các nước ASEAN sẽ phải chọn bên giữa Mỹ và TQ, ở VN, nhiều người bàn tán và thiên về bên nào rất dễ hiểu.

Tuy nhiên, nếu theo đúng chiến lược cực kỳ khôn ngoan mà ông Lý Quang Diệu và các đồng sự đã làm với Singapore thì phương án không chọn bên nào cả, hay đi nước đôi mới là tốt nhất.

Ông Lý đã rất khéo léo để chơi được với các bên để biến quốc đảo có biểu tượng chú sư tử biển trở thành nơi các nước gặp gỡ giải quyết những vấn đề nóng của thế giới cũng như mua bán và trao đổi hàng hoá để Singapore được lợi nhiều nhất (thực tế từ thời mua bán ở phao số 0 thì VN trao đổi chủ yếu qua Singapore và Hồng Kông).

Ông Lý đã tạo ra được một cấu trúc mà Mỹ và các nước phương Tây thấy ổn, cho dù có những điểm không ưng ý hay mâu thuẫn gay gắt và các nước ở phía ngược lại cũng thấy ổn để chơi.

Nếu các nước ASEAN thực sự chọn bên thì Singapore lại tiếp tục chiến lược hiện hữu và hưởng lợi. Phải chăng đây là cái khôn của ông Lý đã học được từ cha mình?

Trở lại việc lựa chọn của VN, tốt nhất là chơi chiến lược như Singapore. VN chẳng cần phải chọn bên nào cả vì do vị trí chiến lược của mình cả Mỹ và TQ đều cần và muốn VN. Khi đó VN có thể cạnh tranh với Singapore. Điều này là hoàn toàn có cơ sở vì thực tế VN đã vào danh sách ngắn của lựa chọn cuộc gặp Mỹ-Triều rồi.

Nói tóm lại, trên cơ sở lợi ích quốc gia, VN cần tính toán và lựa chọn cách quan hệ quốc tế có lợi nhất cho mình, tránh quán tính quá sốt sắng chọn bên để rồi phải gánh chịu các hậu quả hết sức nặng nề. Bài học lịch sử của chính chúng ta và các nước khác vẫn còn nguyên tính thời sự.

Huỳnh Thế Du