CÂY GẬY HAY CỦ CÀ RỐT THÌ CŨNG CÒN TUỲ

Cây Gậy hay Củ Cà Rốt thì cũng còn tùy. Tôi có cơ duyên làm việc với hai đời Tổng Thống Mỹ, Cộng Hoà lẫn Dân chủ. Thời TT George W. Bush, tô...

Cây Gậy hay Củ Cà Rốt thì cũng còn tùy.

Tôi có cơ duyên làm việc với hai đời Tổng Thống Mỹ, Cộng Hoà lẫn Dân chủ. Thời TT George W. Bush, tôi nhớ khi vào trong White House, ngồi ngay phòng khách trước. Lúc đó, thấy người ra vô nhộn nhịp, căng thẳng và không khí nghiêm trọng. Phòng khách, nằm sát Phòng Bầu Dục, là nơi những người sẽ được gặp Tổng Thống đang chờ thông báo lúc nào thì vào gặp. Sau khi bên trong phòng White House sẳn sàng, thì người Phát ngôn nhân của Ông Bush bước ra, gật đầu ra dấu mời vào, lúc đó chúng tôi mới tuần tự đi vào phòng Bầu Dục. Sau khi bắt tay thăm hỏi, thì TT và Phó TT cùng ngồi, các nhân vật trong Hội Đồng An Ninh Quốc Gia (HĐANQG) đứng chung quanh, chỉ thiếu có Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao, Bộ Quốc Phòng và bà cố vấn Condoleezza Rice. Nếu TT có gì cần thắc mắc, cần góp ý thì họ cứu bồ ngay. 

Lúc đó Mỹ chuẩn bị đón Thủ tướng csVN, Phan Văn Khải và chúng tôi được gặp TT Bush trước khi ông Khải gặp. Thời điểm đó, cuộc gặp cũng là một cái tát vào mặt đảng csVN. Khi tôi nói thưa TT, xin cho hủy cuộc gặp Phan Văn Khải, csVN đang vi phạm nhân quyền, đón họ tại White House lúc này không phải là điều hay, sẽ làm ảnh hưởng uy tín của TT. 

Ông TT Bush ngay lập tức quay qua hỏi mấy người trong HĐANQG. 

- Mình có từng làm vậy chưa?

Môt người cố vấn trong HĐANQG trả lời;

- Thưa TT, chưa có tiền lệ, nhưng nếu cần thì mình vẫn có thể hủy

Tóm lại, không phải ông TT nào cũng rành tất cả mọi chuyện, mọi tình hình. Vai trò của cố vấn trong HĐANQG là vậy, cố vấn cho TT trong mọi lãnh vực từ kinh tế, chính trị, an ninh, quốc phòng lẫn giao tế hay lịch sử. Sau này, khi vào họp riêng với một số nhân vật trong HĐANQG về tình hình chính trị Việt Nam, cũng thủ tục rườm rà, cũng an ninh tận răng, cũng qui ước, qui định rỏ ràng.

Thời TT đảng Dân chủ. Tôi được đề nghị tham gia đảng Dân chủ thì sẽ gặp Obama, lúc đó Obama còn chưa làm TT, đang trong vòng tranh cử và được đảng Dân chủ đề cử chính thức đấu lại đương kim TT George W. Bush. Tôi từ chối, và nói rỏ hiện tôi là Phát Ngôn Nhân của đảng Dân chủ Nhân dân. Ở vai trò đó, tham gia đảng Dân chủ Mỹ để được chính thức gặp Obama và lobby cho các vai trò khác trong chính quyền sau này, tôi không thấy thích hợp. Tôi cho họ biết, ở cương vị độc lập, đấu tranh cho Dân chủ Việt Nam là mục tiêu của tôi. Không cần phải tham gia đảng Cộng Hòa hay Dân chủ. 

Sau khi Obama làm TT, tôi không được liên hệ nữa, nhưng qua Bộ Ngoại Giao, chúng tôi đã làm việc với nhau về nhiều lãnh vực liên hệ đến tình hình Dân chủ cho Việt Nam. Mùa hè 2013, chúng tôi nhận được báo cáo Mật của đảng viên về ông Lê Thành Ân. Ông Ân, lúc đó là Tổng Lãnh sự (TLS) của Mỹ tại Sài Gòn, và ông đang vận động để được làm Đại sứ của Mỹ tại Hà Nội. Vấn đề là, trong suốt thời gian ông Ân làm TLS, ông không hề quan tâm đến tình hình Dân chủ và Nhân quyền cho Việt Nam. Qua nhiều đường dây, đảng viên chúng tôi nắm được một số thông tin và bằng chứng, cho thấy ông Ân có liên hệ rất mật thiết với các giới chức trong đảng csVN. Nói cách khác, theo nhận định của chúng tôi, ông ấy có thể đã bị csVN "triệt tiêu". Khi thấy ông vận động làm Đại sứ của Mỹ tại Việt Nam, thì tôi đã quyết định yêu cầu điều tra thêm, vì nhận định chung là ông Ân, trong tư cách TLS đã không làm gì có lợi cho Dân chủ, thì nếu ông đươc Quốc Hội Mỹ chuẩn y làm Đại sứ Mỹ tại Hà Nội, và có liên hệ mật thiết với một số viên chức đảng csVN, thì lại càng bất lợi cho tình hình Dân chủ và Nhân quyền cho Việt Nam. 

Tôi chuyển ngữ và gửi bản báo cáo của Đảng DCNDVN về hành tung và mối liên hệ của ông Ân với các viên chức csVN, kèm theo một số bằng chứng cho phía Mỹ. Sau đó, Bộ Ngoại Giao Mỹ hỏi lại tôi có dám ra đối chất công khai trước Quốc Hội Mỹ không? nếu họ điều tra về những thông tin của Đảng DCNDVN, trong thời gian chuẩn y cho vai trò Đại sứ Mỹ ở Hà Nội. Tôi trả lời sẳn sàng nếu Quốc Hội quyết định cho điều trần việc ông ấy xin làm Đại sứ Mỹ tại Hà Nội. Và nếu cần, chúng tôi sẽ nhờ phiá Mỹ đưa cả đảng viên của chúng tôi, từ Việt Nam qua Mỹ điều trần. Trước những sự kiện như vậy, cuộc vận động cho vai trò làm Đại sứ Mỹ của ông Ân bị thất bại.

Kinh nghiệm làm việc nhiều năm với Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, với HĐANQG, hay cả Quốc Hội Hoa Kỳ, bất kể đảng Cộng hoà hay Dân chủ, cho tôi những kinh nghiệm, cơ hội học hỏi và nhận định thực tiển về chíến lược của Chính phủ Mỹ, dù bất kể đảng Cộng Hoà hay Dân chủ có nắm chính quyền. Đó là quyền lợi của nước Mỹ là tối thượng, những giá trị khác chỉ là thứ yếu. Và tùy theo chiến lược, nó có thể trở thành cây gậy hay củ cà rốt, bất cứ lúc nào, để phục vụ cho mục tiêu của chính phủ Hoa Kỳ.

Đỗ T. Công