CHÍNH PHỦ TRUMP (2025-2029) VÀ NGUY CƠ THA HÓA QUYỀN LỰC Việc Donald Trump tái đắc cử vào năm 2024 đánh dấu sự trở lại đầy tranh cãi của m...
CHÍNH PHỦ TRUMP (2025-2029) VÀ NGUY CƠ THA HÓA QUYỀN LỰC
Việc Donald Trump tái đắc cử vào năm 2024 đánh dấu sự trở lại đầy tranh cãi của một trong những tổng thống gây nhiều chia rẽ nhất trong lịch sử Mỹ. Với phong cách lãnh đạo độc đoán, khuynh hướng coi thường thể chế dân chủ, và tiền lệ từ nhiệm kỳ trước (2017-2021), có nhiều lý do để lo ngại rằng chính quyền Trump (2025-2029) sẽ tiếp tục lún sâu vào tình trạng lạm dụng quyền lực và tham nhũng.
1. Tiền Lệ Tha Hóa Từ Nhiệm Kỳ Trước
Chính quyền Trump trong nhiệm kỳ đầu đã có nhiều dấu hiệu rõ ràng của việc lạm dụng quyền lực:
• Tư lợi cá nhân từ chức vụ tổng thống: Trump đã sử dụng Nhà Trắng để thúc đẩy lợi ích kinh doanh cá nhân, từ các khách sạn mang tên Trump đến các sân golf được chính phủ chi tiêu công quỹ.
• Cản trở công lý và lạm dụng ân xá: Ông bị luận tội hai lần vì hành vi cản trở điều tra và gây áp lực lên nước ngoài để trục lợi chính trị. Đồng thời, Trump đã ân xá hàng loạt đồng minh chính trị, làm suy yếu tính minh bạch của hệ thống tư pháp.
• Tấn công nền dân chủ: Việc kích động bạo loạn ngày 6/1/2021 đã đặt ra tiền lệ nguy hiểm, cho thấy Trump sẵn sàng phá hoại hệ thống dân chủ vì lợi ích cá nhân.
Những dấu hiệu này cho thấy nhiệm kỳ thứ hai của Trump nhiều khả năng sẽ không khác, nếu không muốn nói là nghiêm trọng hơn.
2. Đe Dọa Đến Hệ Thống Kiểm Soát Quyền Lực
Mỹ có một hệ thống chính trị dựa trên nguyên tắc kiểm soát và cân bằng (checks and balances), trong đó ba nhánh quyền lực—hành pháp, lập pháp, và tư pháp—kiểm soát lẫn nhau để ngăn chặn tình trạng độc tài. Tuy nhiên, Trump đã nhiều lần tìm cách vô hiệu hóa cơ chế này:
• Kiểm soát Bộ Tư pháp: Trong nhiệm kỳ trước, Trump liên tục gây áp lực lên Bộ Tư pháp để bảo vệ bản thân và đàn áp đối thủ chính trị. Với việc tái đắc cử, ông có thể bổ nhiệm các quan chức trung thành để phục vụ lợi ích riêng thay vì bảo vệ pháp luật.
• Tấn công các cơ quan liên bang độc lập: Trump từng gọi FBI và CIA là “nhà nước ngầm” chống lại mình. Trong nhiệm kỳ mới, ông có thể thay thế lãnh đạo các cơ quan này bằng những người trung thành, làm suy yếu tính độc lập của các tổ chức bảo vệ an ninh quốc gia.
• Ảnh hưởng đến Tòa án Tối cao: Với việc đã bổ nhiệm ba thẩm phán bảo thủ trong nhiệm kỳ đầu, Trump có thể tiếp tục củng cố quyền lực của mình thông qua nhánh tư pháp, làm suy giảm khả năng kiểm soát quyền lực từ hệ thống tòa án.
3. Khuynh Hướng Độc Đoán và Sử Dụng Chính Quyền Để Đàn Áp Đối Thủ
Trump đã nhiều lần công khai thể hiện sự ngưỡng mộ đối với các nhà lãnh đạo độc tài như Vladimir Putin (Nga), Kim Jong-un (Triều Tiên), và Viktor Orbán (Hungary). Điều này làm dấy lên lo ngại rằng ông sẽ sử dụng nhiệm kỳ thứ hai để củng cố quyền lực cá nhân theo mô hình của các chính quyền độc đoán:
• Hạn chế quyền báo chí: Trump từng gọi báo chí là “kẻ thù của nhân dân” và tìm cách bóp nghẹt truyền thông độc lập. Trong nhiệm kỳ mới, ông có thể tiếp tục gây áp lực lên các hãng tin lớn, làm suy yếu tự do báo chí.
• Đàn áp đối thủ chính trị: Trump từng kêu gọi điều tra và bắt giữ đối thủ, trong đó có Joe Biden và nhiều quan chức Dân chủ. Nếu kiểm soát được Bộ Tư pháp và FBI, ông có thể sử dụng chính quyền để trả thù đối thủ một cách trắng trợn hơn.
• Can thiệp vào bầu cử: Sau thất bại năm 2020, Trump đã tìm cách lật ngược kết quả bằng cách gây áp lực lên quan chức tiểu bang. Trong nhiệm kỳ mới, ông có thể thay đổi luật bầu cử theo hướng có lợi cho mình, đe dọa nền dân chủ Mỹ.
4. Chính Sách Đối Ngoại Thiên Vị và Thiếu Trách Nhiệm
Chính quyền Trump có thể tiếp tục gây bất ổn toàn cầu bằng những chính sách đối ngoại khó lường:
• Ủng hộ các chính quyền độc tài: Trump có thể bỏ qua các giá trị dân chủ để duy trì quan hệ với các nhà lãnh đạo như Putin, Kim Jong-un, và Mohammed bin Salman (Ả Rập Xê Út), khiến Mỹ đánh mất vị thế lãnh đạo thế giới.
• Làm suy yếu NATO và các liên minh quốc tế: Trump từng đe dọa rút Mỹ khỏi NATO và từ chối hỗ trợ đồng minh trong các tình huống khẩn cấp. Trong nhiệm kỳ mới, ông có thể tiếp tục chính sách “Nước Mỹ trên hết” theo hướng cô lập hơn.
• Đẩy mạnh thương mại mang tính trả đũa: Với tư duy “thương mại là cuộc chiến”, Trump có thể tái áp đặt các mức thuế cao đối với Trung Quốc và châu Âu, làm gia tăng căng thẳng kinh tế toàn cầu.
5. Nguy Cơ Biến Mỹ Thành “Nền Dân Chủ Giả Hiệu”
Lịch sử đã cho thấy nhiều nhà lãnh đạo sử dụng quyền lực để dần dần phá hoại nền dân chủ từ bên trong, biến một quốc gia dân chủ thành một hệ thống “độc tài trá hình”. Trump, với phong cách lãnh đạo cá nhân chủ nghĩa, có thể đưa Mỹ đi theo con đường này bằng cách:
• Làm suy yếu hệ thống bầu cử để bảo đảm chiến thắng của phe Cộng hòa trong các kỳ bầu cử tiếp theo.
• Thay đổi cấu trúc chính quyền để giảm vai trò của Quốc hội và tăng quyền lực cho tổng thống.
• Tăng cường kiểm soát thông tin thông qua tấn công báo chí và hạn chế tự do ngôn luận.
Nhiệm kỳ thứ hai của Trump (2025-2029) đặt ra nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với nền dân chủ Mỹ. Với tiền lệ lạm quyền, khuynh hướng độc đoán, và sự thiếu tôn trọng đối với các thể chế dân chủ, Trump có thể sử dụng quyền lực để phục vụ lợi ích cá nhân và đàn áp đối thủ. Nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ từ Quốc hội, Tòa án, và xã hội dân sự, Mỹ có thể bước vào một giai đoạn suy thoái dân chủ chưa từng có trong lịch sử.
Lê Sỹ Hùng
Không có nhận xét nào