‘THAO TÚNG TIỀN TỆ’

Hình như chúng ta bị ám ảnh bời cụm từ "nhân dân tệ"! Trước khi đăng bài 'thao túng tiền tệ" tối nay, tôi xin có vài dòng...

Hình như chúng ta bị ám ảnh bời cụm từ "nhân dân tệ"!

Trước khi đăng bài 'thao túng tiền tệ" tối nay, tôi xin có vài dòng về "tiền" và "tiền tệ" vì có sự nhầm lẫn mang tính xã hội trong vấn đề này. 

Có người hiểu "tiền tệ" hoặc "tệ" là tiền hoặc gì đó liên quan đến tiền Trung Quốc. Vì vậy, khi nghe nói đến "tiền tệ" hoặc "tệ" là cứ tưởng là tiền Trung Quốc và thậm chí chê trách người viết không hiểu vấn đề. Thực ra người hiểu như vậy mới là người không hiểu vấn đề, và hình như nhiều người Việt đang rời vào tình trạng đó do bị ảnh hưởng, ám ảnh nặng nề vơi những thứ từ Trung Quốc, của Trung Quốc, thuộc Trung Quốc. 

Trước hết, do tiếng Việt của chúng ta bị dùng hơi nhập nhằng để nói về "tiền" và "hệ thống tiền". "Tiền" là thứ làm bằng giấy, bằng polymer hoặc bằng kim loại để làm trung gian trao đổi tài sản, tiếng Anh gọi là money, tiếng Trung Quốc gọi là 钱 (Qián). "Hệ thống tiền" tiếng Anh gọi là currency, tiếng Trung gọi là 货币 (Huòbì), tiếng Việt gọi là tiền tệ. Tiếng Việt không có từ riêng biệt để mô ta khi nói đến "hệ thống tiền" mà phải mượn từ "tiền" và thêm từ "tệ" và có từ "tiền tệ" để mô tả hệ thống tiền. Thực tế tiền và tiền tệ là hai khái niêm khác nhau. "Tiền" là thứ giấy hoặc polymer, hoặc kim loại làm trung gian trao đổi tài sản, còn "tiền tệ" là hệ thống tiền được sử dụng của một quốc gia hoặc nền kinh tế.

Ví dụ: chúng ta nói: TIỀN của Việt Nam được làm bằng polymer, TIỀN TỆ của Việt Nam có đơn vị là Đồng, ký hiệu quốc tế là VND; TIỀN của Lào được làm bằng giấy, TIỀN TỆ của Lào có đơn vị là Kip (Lao Kip)

"Hệ thống tiền" người Trung Quốc gọi là Huòbì (tiếng Anh là "currency", tiếng Việt là "tiền tệ"), và "tiền" được Trung Quốc gọi là Qián (tiếng Anh: money, tiếng Việt: tiền). Ngoài ra, tại các chế độ độc quyền như Việt Nam, Trung Quốc các khái niệm lớn mô ta gì đó trong xã hội thương được thêm mỹ từ. Trung Quốc có một cụm từ phát âm là rénmínbì. Nó có nghĩa là: "tiền tệ của nhân dân", dịch ra tiếng Anh là people' currency, nhưng người Việt thường đọc hoặc viết là "nhân dân tệ" thay vì đọc, việt đầy đủ là tiền tệ của nhân dân. Có thể do cách đọc, cách viết này mà có nhiều người tưởng "tệ" là tên gọi tiền hoặc gì đó liên quan đến tiền của Trung Quốc. 

Thực ra đơn vị tiền tệ của Trung Quốc yuán, ký hiệu quốc tế là Yuan, viết tắt là CNY. Tương tự như đơn vị tiền tệ của Việt Nam là Đồng và người Việt phát âm là đồng và người nước ngoài cũng phát âm là đồng khi nói đến đơn vị tiền tệ của Việt Nam. 

Đến đây xin mạn bàn thêm môt tí nữa là nhiều người Việt chúng ta đôi khi, kể cả phát ngôn chính thức của cơ quan chính quyền dùng từ sai trong cách gọi tiền tệ (hệ thống tiền) của quốc gia khác. Đó là đôi khi họ gọi là đồng tiền của Mỹ, đồng tiền của Nhật. Gọi như vậy là sai về mặt ngôn ngữ vì Đồng là đơn vị tiền tệ của Việt Nam. Mỗi quốc gia có tên riêng, ký hiệu riêng để gọi tiền tệ của nó. Gọi đúng phải là tiền tệ của Mỹ, tiền tệ của Nhật. Có khi có người gọi đồng đô la. Gọi như vậy cũng sai. Đô la là đô la, không thể gọi là đồng đô la. Vì đồng đã là đơn vị tiền tệ của Việt Nam, đô là là đơn vị tiền tệ của Mỹ, hoặc của một số quốc gia khác. Muốn đề cập cụ thể đến đô la của quốc gia nào thì phải thêm tên quốc gia đó vào. Ví dụ: đô la Mỹ, đô là Úc, đô là Hongkong... Còn đơn vị Đồng của Việt Nam khống trùng với quốc gia nào vì vậy gọi Đồng là người ta hiểu tiền tệ của Việt Nam, tương tự như đơn vị tiền của Nhật là Yen, không trùng với đơn vị tiền tệ của các quốc gia nên nói đến Yen là người ta hiểu tiền tệ của Nhật. 

Thêm nữa, nhiều người Việt dùng từ sai khi gọi đơn vị tiền tệ của Trung Quốc. 

Ví dụ gọi: "20 nhân dân tệ" hoặc "100 nhân dân tệ". Gọi vậy là sai. Gọi đúng là 20 Yuan, 100 Yuan.

Người nước ngoài gọi tiền tệ Việt Nam là: 20 Đồng, 100 Đồng chứ không ai gọi là 20 tiền tệ Việt Nam. Chúng ta gọi 20 Đô la Mỹ hoặc 20 Đô la Mỹ chứ không gọi là 20 tiền tệ Mỹ.

Chúng ta bị ám ảnh bởi cụm từ "nhân dân tệ" nên cứ tưởng "tệ" là của Trung Quốc và nhiều người gọi tưởng và gọi đơn vị tiền tệ của Trung Quốc là "tệ", nhưng nó TỆ thật vì nó đang dắt mũi chúng ta. 

Kết luận: tiền là money, tiền tệ là currency, không liên quan gì đến đơn vị tiền của Trung Quốc.

Trần Đình Thiên