Page Nav

HIDE

Grid

GRID_STYLE

Breaking News:

latest

CÓ THẬT CỤM TỪ ANH NGỮ STANDARD HISTORY NÊN ĐƯỢC DỊCH SANG HÁN VIỆT LÀ CHÍNH SỬ KHÔNG ?

Có thật cụm từ Anh ngữ Standard History nên được dịch sang Hán Việt là Chính sử không ?  Mình thấy trong bài viết Giống nòi hỗn huyết ...

Có thật cụm từ Anh ngữ Standard History nên được dịch sang Hán Việt là Chính sử không ? 

Mình thấy trong bài viết Giống nòi hỗn huyết và sự dung hội Đông-Tây của thầy Trần Trọng Dương (xem >> https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/Giong-noi-hon-huyet-va-su-dung-hoi-DongTay-20707), thầy có viết là "“Quốc sử” (trong “Quốc sử quán” của triều Nguyễn) vốn là chỉ lịch sử của nhà nước do các sử gia của triều đình kiến tạo (tương đương với chính sử/ standard history)".

Và mình thấy trong dịch phẩm Nhìn lại lịch sử Phù Nam, thầy Hà Hữu Nga cũng có đoạn dịch standard history là chính sử.

Theo mình hiểu, thì từ Hán Việt chính sử 正史 có ý nghĩa là "sử được triều đình công nhận là dòng sử chính thức", ví dụ thời Càn Long, khi triều đình nhà Thanh chiếu định hai mươi bốn sử thư là chính sử.  Khi dịch sang Anh ngữ, người ta dịch Chính Sử có nghĩa thế này là Standard Histories.  Như vậy Standard ở đây cần được hiểu là "an idea or thing used as a measure, norm, or model in comparative evaluations".  Chính ở đây chắc là đối với Tà, phải không bạn ? 

Như vậy dịch từ Hán ngữ Chính sử là Standard History coi bộ OK, nhưng nếu dịch ngược lại Standard History có là Chính Sử không, thì có lẽ không hẳn.

Bởi vì theo mình biết, ngoài giới hạn của ý nghĩa "an idea or thing used as a measure, norm, or model in comparative evaluations" như ví dụ Chính Sử trên, thì standard trong Anh ngữ còn có nghĩa là "used or accepted as normal or average.", tức là thông dụng, thường thức, ví dụ kiến thức thường thức, sách báo thông dụng.  Hay trong trường hợp sách sử học, thì là dạng sách thông sử (ví dụ bộ Đại Việt thông sử).

Mà bên Mỹ, khi mình đọc từ standard history, mình nghĩ standard ở đây là nghĩa thứ 2 "used or accepted as normal or average", tức standard history là "thông sử", chứ không hề là "chính sử" như 2 thầy TTD và HHN đã dịch.

Thông sử có thể là thông sử (hay không thông sử) đã được triều đình chấp thuận (officially approved standard / non-standard histories) hoặc rất có thể do một cá nhân nào đó viết (ví dụ như bộ Đại Việt Thông Sử của ngài Lê Quý Đôn chẳng hạn), nhưng chắc chắn Chính Sử 正史 mà theo ý nghĩa của văn hóa Á Đông, thì chỉ có thể là dòng sử đã được triều đình chấp nhận thôi đúng không bạn ?

Vậy khi ta dịch "standard history" sang Hán Việt, thì ngoại trừ vụ tên viết hoa Chinese Standard Histories có thể dịch là Chính Sử vì sự đặc biệt trong tên gọi của chúng, thì Standard History phần lớn chỉ nên được hiểu là một dạng thông sử, sử thông dụng, thường thức, có thể do triều đình chấp thuận hay do một cá nhân viết ra.  Ví dụ quyển Việt Nam Sử Lược của cụ Trần Trọng Kim là một thông sử standard history vào thế kỷ 20 cho đến gần đây đó thôi, nhưng chúng ta không thể nào nói quyển Việt Nam Sử Lược của cụ Trần Trọng Kim là một chính sử standard history theo dạng triều đình chấp thuận đâu đúng không ?

Nên mình e, thầy Trần Trọng Dương và thầy Hà Hữu Nga đã hiểu sai ý nghĩa của cụm từ Anh ngữ "standard history" (hoặc giả thầy TTD không viết thêm chú tích rõ tại sao standard history lại dịch là chính sử) chăng vì trong Anh ngữ, phần lớn khi đọc standard history, độc giả cần hiểu ở đây là thông sử, và chỉ trong những trường hợp rất đặc biệt, standard history mới là chính sử như trong 24 bộ Chính sử được triều đình chấp thuận thời Càn Long nhà Thanh vậy.

Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi

Thanks

Brian

Không có nhận xét nào

Quảng Cáo